Stare i tak trwałe? Czy to możliwe?
Cegła z XIV wieku (czyli okresu średniowiecza, epoki gotyku) była wytwarzana ręcznie, z lokalnie dostępnych surowców, i stanowiła podstawowy materiał budowlany w miastach, klasztorach, zamkach i kościołach — zwłaszcza na terenach północnej i zachodniej Polski, gdzie brakowało kamienia. Tego typu cegły to tzw. cegły gotyckie. Z oczywistych przyczyn te materiały do wznoszenia murów, były wytwarzane ręcznie, formowane bez korzystania z pras. w drewnianych formach posypanych piaskiem. Mają zatem nieregularne rozmiary i niestandardową jakość. Podstawowy skład cegieł gotyckich to glina, piasek i woda ( niekiedy z domieszką słomy i popiołu ). Uformowane ręcznie cegły, z wypukłościami, nierównymi płaszczyznami były następnie suszone na słońcu przez kilka dni lub tygodni. Dobrze wysuszone cegły nie pękały podczas wypalania. Ze względu na metodę wypalania w piecach polowych lub kopcowych, przez kilka dni, cegły ułożone warstwami, przekładane warstwami opału ( drewno, węgiel drzewny ), miały różne kolory w zależności od temperatury jakiej były poddawane ( od 800 do 1000 st. Celsjusza ). Cegły gotyckie spotyka się w barwach od żółtawej przez czerwoną do brunatnej.
Zaskakująco trwałe cegły gotyckie
Jak doświadczamy tego aktualnie, możemy zwiedzać wiele zabytków wzniesionych z cegły gotyckiej 600 lat temu. Budowle są w dobrym stanie i ich świetny wygląd zawdzięczamy po części zabiegom renowacji cegieł.
Przykładowe budowle z cegły XIV wiecznej w Polsce.
Kościół Mariacki w Gdańsku
- Zamek krzyżacki w Malborku
- Mury miejskie Torunia
- Katedra w Pelplinie
- Zamek w Lidzbarku Warmińskim
Dla porównania skład cegły ceramicznej (tradycyjnej z XX wieku):
- Główny składnik: glina (60–70%) – zawiera minerały ilaste, kwarc, skalenie.
- Dodatki naturalne: piasek, margiel, ił.
- Skład chemiczny (po wypaleniu):
- SiO₂ (krzemionka) – 50–70%
- Al₂O₃ (tlenek glinu) – 10–20%
- Fe₂O₃ (tlenek żelaza) – 5–10%
- CaO, MgO, Na₂O, K₂O – pozostałe domieszki
Właściwości:
- Odporność ogniowa i dobra izolacyjność akustyczna
- Dobra wytrzymałość mechaniczna (15–40 MPa)
- Niska nasiąkliwość (ale wyższa niż betonu)
- Wysoka mrozoodporność (ale zależna od porowatości)